Czy okulary korekcyjne mogą zastąpić okulary ochronne w miejscu pracy? To jedno z najczęściej powtarzających się pytań w BHP i HR. Wielu pracowników uważa, że ich prywatne okulary „coś tam chronią”. Niestety – nie spełniają żadnych norm odporności, nie są ŚOI i nie zastępują profesjonalnych okularów ochronnych zgodnych z EN 166 / EN ISO 16321.
W tym artykule wyjaśniamy różnice, przepisy, normy i praktyczne przykłady – oraz pokazujemy, jak dobrać okulary ochronne z korekcją, które zapewniają jednocześnie widzenie i bezpieczeństwo.
Okulary korekcyjne a ochrona wzroku – skąd wynika problem?
Co zrobić w sytuacji, gdy mamy pracownika, który ma wadę wzroku i stosuje „prywatne” okulary korekcyjne, ale na stanowisku pracy wymagane są okulary ochronne?
Pracownik uważa, że jego okulary chronią go przed odpryskami, które mogą pojawić się na stanowisku, a jak zakłada tzw. okulary nakładkowe na jego okulary korekcyjne, to załamuje się światło i nie widzi dobrze.
Zdarza się, że w takich przypadkach pracodawca się poddaje i pozwala pracownikom pracować w swoich okularach korekcyjnych lub ci bardziej zdeterminowani nakazują zamontowanie na nich osłon bocznych.
Ale czy to wystarczy?
Oczy, jak wiadomo, mamy tylko jedne – i warto je chronić. Właśnie dlatego warto zrozumieć różnicę między okularami ochronnymi a okularami korekcyjnymi. Oba typy mają swoje miejsce w środowisku pracy, ale pełnią zupełnie inne funkcje.
Spis treści:
- Okulary korekcyjne a ochrona wzroku – skąd wynika problem?
- Ale czy to wystarczy?
- Okulary korekcyjne – do widzenia, nie do ochrony
- Okulary ochronne — do ochrony przed zagrożeniami
- Przepisy: Czy pracodawca musi zapewnić okulary ochronne? (TAK)
- Kodeks pracy i obowiązek zapewnienia ŚOI
- Ustawa o systemach oceny zgodności
- Wniosek
- Odporność na uderzenia – wymagania EN 166 / EN ISO 16321
- Jak sprawdzić, czy okulary są ochronne i spełniają funkcję ŚOI?
- Czy można mieć jedno i drugie? Tak – okulary ochronne z korekcją
- Normy dotyczące okularów ochronnych – pełna lista
- FAQ - najczęstsze pytania pracowników i pracodawców
Okulary korekcyjne – do widzenia, nie do ochrony
Z praktycznego punktu widzenia:
Okulary korekcyjne – służą do korygowania wad wzroku, przez co pozwalają widzieć wyraźnie.
To te, które nosimy na co dzień, żeby nie przeczytać „niebezpieczne” jako „bezpieczne”. Ich głównym zadaniem jest korekcja wad wzroku – krótkowzroczności, dalekowzroczności, astygmatyzmu itd.
Przykład:
Pani Ania z laboratorium nosi okulary korekcyjne, bo bez nich nie widzi numerów probówek. Gdy zaczyna pracę z kwasem siarkowym, jej okulary korekcyjne nie wystarczą – potrzebuje dodatkowej ochrony.
Okulary ochronne — do ochrony przed zagrożeniami
Okulary ochronne to sprzęt ochrony indywidualnej (ŚOI), który ma za zadanie chronić oczy przed zagrożeniami takimi jak:
- odpryski,
- opiłki,
- chemikalia,
- pyły,
- promieniowanie UV,
- gorące cząstki,
- iskry,
- laser.
Z założenia nie poprawiają wzroku, ale mogą go uratować.
Przykład:
Pan Marek pracuje na hali, gdzie szlifuje metalowe elementy. Jego okulary korekcyjne nie ochronią go przed iskrami i opiłkami, dlatego zakłada okulary ochronne z korekcją – specjalne modele łączące jedno i drugie.
Przepisy: Czy pracodawca musi zapewnić okulary ochronne? (TAK)
Kodeks pracy i obowiązek zapewnienia ŚOI
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 277 z późn. zm.) w art. 237⁶ wskazuje:
- pracodawca ma obowiązek nieodpłatnie dostarczyć ŚOI,
- ŚOI muszą spełniać wymagania oceny zgodności,
- pracownik musi być poinformowany o sposobie ich użytkowania.
Ustawa o systemach oceny zgodności
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 568), powiązana z Rozporządzeniem 2016/425, określa:
- czym jest ŚOI,
- jakie wymagania musi spełniać,
- jak wygląda proces certyfikacji i oceny zgodności.
Wniosek
Zwykłe okulary korekcyjne nie spełniają żadnych wymagań ochronnych, nie mają CE, nie są testowane pod kątem uderzeń → nie mogą być traktowane jako ŚOI.
Odporność na uderzenia – wymagania EN 166 / EN ISO 16321
Aby okulary były ochronne, muszą wytrzymać np.:
- S – podwyższona energia uderzenia
- F – niska energia uderzenia (45 m/s)
- B – średnia energia uderzenia (120 m/s)
- A - wysoka energia uderzenia (190 m/s)
Okulary korekcyjne nie przechodzą tych testów.
Jak sprawdzić, czy okulary są ochronne i spełniają funkcję ŚOI?
Informacji należy szukać:
- na okularach (oznaczenia, CE, klasy optyczne),
- w dokumentacji – szczególnie w deklaracji zgodności UE.
Czy można mieć jedno i drugie? Tak – okulary ochronne z korekcją
To najlepsze rozwiązanie dla większości stanowisk.
- Spawacz → przyłbica z wkładką.
- Laborantka → gogle.
- Operator CNC → okulary ochronne z osłoną boczną.
Normy dotyczące okularów ochronnych – pełna lista
Normy: EN 166, EN 167, EN 168, EN 169, EN 170, EN 172, EN 1731, EN ISO 16321-1, EN ISO 16321-2.
Tabela porównawcza
| Cecha | Okulary korekcyjne | Okulary ochronne (ŚOI) |
|---|---|---|
| Korekcja wzroku | ✔ | opcjonalnie ✔ |
| Ochrona przed uderzeniam | ❌ | ✔ (S/F/B/A) |
| Oznakowanie CE | ❌ | ✔ |
| Zgodność z EN 166 / EN ISO 16321 | ❌ | ✔ |
| Odporność chemiczna | ❌ | ✔ |
| Odporność termiczna | ❌ | ✔ |
| Ochrona przed UV | ❌ | ✔ |
| Funkcja w BHP | ❌ | obowiązkowa na wielu stanowiskach |
FAQ - najczęstsze pytania pracowników i pracodawców
Okulary korekcyjne nie zapewniają ochrony oczu w pracy i nie mogą zastąpić profesjonalnych okularów ochronnych zgodnych z normami EN 166 / EN ISO 16321.
Jeśli pracownik ma wadę wzroku, najlepszym rozwiązaniem są okulary ochronne z korekcją, gogle lub przyłbice z wkładką korekcyjną – w zależności od zagrożeń.
